İnsan;
Bedenen topraklanmış, canlı, sağlam,
Kalben alıcı, açık ve yumuşak,
Zihnen sakin, keskin ve uyanık olduğu bir hali arıyor özetle...
Enneagram modeli, 9 ana tipi ve 27 alt tipi açıklarken aslında bu 3 ana unsurdan yola çıkıyor; (beden) hareket merkezi, (kalp) hissetme merkezi ve (zihin) düşünme merkezi… İnsan’ın Varlık’la ilişkisini kurduğu 3 ana zeka kalıbı… Ancak insan büyürken bu merkezler genelde eşit derecede gelişmiyor. Bir merkezi aşırı kullanma, bir başka merkezi bastırma eğiliminde oluyoruz. Enneagram’ın 9 mizacı bu farklı kullanım biçimlerine göre şekilleniyor diyebiliriz.
Örneğin:
Hareket Merkezini sağlıklı kullanan kişiler genelde ayakları yere sağlam basan, canlı, enerjisi yüksek, duyusal farkındalığı yüksek, çevreden kopmadan içgüdüsel seslerini dinleyebilen, kararlı ve güçlü olarak algılanan kişilerdir. Bu merkez sağlıksız kullanıldığında ise sürekli hareket etme, ‘bir şeyler yapma’ arzusuyla odağını yitirmiş bir hareketlilik, öfkeyi kontrol edememe veya onu tamamen bastırma, analitik düşünmeye karşı direnç gibi haller ortaya çıkar.
Hissetme Merkezini sağlıklı kullanan kişiler genelde duygusal olarak açık, alıcı, farkındalığı yüksek, kendi gerçeği ile bağlantıyı yitirmeden empati yapabilen, ilişki kurmaktan korkmayan, sorunları çözerken kapsayıcı, işbirlikçi, anlayışlı, özgün, sağlıklı geribildirim alıp verebilen kişilerdir. Bu merkez sağlıksız kullanıldığında ise aşırı duygusallık & hassasiyet, değişkenlik, duygusal manipülasyon, sağlıklı bağlar kuramama, tepkisellik gibi haller ortaya çıkar.
Düşünme Merkezini sağlıklı kullanan kişiler genelde bilgi, fikir, planlama ve önceliklendirme anlamında aktif, gerçekleri anlamak üzere verileri analiz edebilen, derin içgörüler üretebilen, net & zihinsel olarak berrak ve meraklı kişilerdir. Bu merkez sağlıksız kullanıldığında ise olayları kontrol etmeye odaklı aşırı düşünme, analiz felci, geleceği aşırı planlama, kararları erteleme, endişe ve eleştiri ile dolma, yani özetle meşgul zihin hali ortaya çıkar.
Enneagram çalışmanın amaçlarından biri hangi zekamızın daha aktif olduğunu anlamak ve bütün bir insan olabilmek için merkezleri dengelemektir. Yani IQ, EQ ve GQ’nun bütünlüğü…
Varlığın coşkusunun en bütüncül duyumsanışı için zeka & ilim, güzellik & estetik ve gücü & eylemi beraber uyandırmak… Bu konuyla ilgili 2 detaylı yazıyı daha önce paylaşmıştık;
İşin özeti şu;
Bir merkez, ona kendimizi topraklanmış, açık yürekli ve net bir şekilde sunduğumuz zaman 'akıllı' hale gelir, uyanır. Bir merkezin zekası uyandığında, kendimizi daha yüksek bir gelişim düzeyinde ifade ederiz. Bir merkezin zekasına erişmek, bireyin o merkez aracılığı ile hayatla temasa geçmesini ve bunu dünyadaki varoluş biçiminin bir parçası haline getirmesini sağlar. Elbette, bunun için pratik gerekir görürsünüz ki her merkezle ilgili derinlemesine yerleşmiş kalıplar vardır; bunları dönüştürmek veya iyileştirmek gerekebilir. Örneğin, duygu merkezinin baskın olan bir kişinin, beden ve zihin merkezini de geliştirmesi gerekebilir. Bu zekalar da birbirinin üzerine inşa edilir: Bedenin varlığı kalbin huzuruna açılan kapıyı açar ve bu da aklın huzuruna giden kapıyı açar. Bir seviyede, hareket, duygu ve düşünce ifadesi bütünlük kazanır. Kişi içsel bölünmelerinin üstesinden gelir ve kendilerini daha bütünsel bir şekilde deneyimler. Yolculuk, neticede insanın kendi varoluşunun bilincinde olması, kendi gerçek doğasını anlaması ve dünya ile daha derin bir bağlantı kurabilmesi içindir.
Enneagram Dengelenmeme Nasıl Yardımcı Olabilir?
Bu yazının amacı her bir mizacın içinde bulunduğu üçgen’i (triad) kullanarak, bedenen, kalben ve zihnen dengelenmenin yolunu aramak. Bunu yaparken de üçgendeki diğer noktaların güçlü yanlarından yararlanmasını sağlamak. Bunu her merkeze erişmemizi sağlayan bir mevcudiyet pratiği olarak düşünün!
Alttaki tablo Enneagram’daki üçgenleri (triad) kullanarak oluşturulmuş bir takım cümleler içeriyor. Örneğin 5'ler için bilgelik 5 mizacından, sevgi 2 mizacından, eyleme dönüştürmek 8 mizacından geliyor. Renkler de buna göre seçilmiş durumda.
Bunları şablon olarak oluşturulmuş ‘hayat misyonları’ olarak da okuyabilirsiniz. Şüphesiz kişi, kendi mizacıyla ilişkili şablonun onun için ne anlama geldiğini kendisi araştıracaktır.
Ben kendi yolculuğuma baktığımda, kendi içinde sürekli evrilen bir «iş danışmanı & koç & eğitmen» olarak yolculuğumun bu misyona doğru evrildiğini görebiliyorum. Mesleğimin ötesinde, bir Enneagram 5 olarak, «bilgeliği sevgiyle eyleme dönüştürmek» cümlesinin hayatımın tüm mecraları için anlam ifade ettiğini düşünüyorum.
Bu noktada kendimize sormayı tavsiye ettiğim sorular;
Kendi merkezlerimi dengeli kullanıp kullanmadığımın farkında mıyım?
Hangi merkezi daha baskın kullanıyorum? Bu merkez baskınlaştıkça ne gibi zorluklar yaşıyorum?
Potansiyelimi tam açığa çıkarmak için hangi merkez(ler) üzerine çalışmalıyım?
İlim, adanmış sevgi ve hizmet… Bilmek, sevmek ve yapmak… Bu 3 ana yoldan hangisi ruhuma en iyi geliyor?
(Bana en iyi gelen bu yolu) diğer yollarla desteklemek istesem nasıl olurdu? Ne yapardım?
Bilgi, sevgi ve eylemin tam birliği & hizalanması haline kendi deneyimde en yaklaştığım iş / oluş nedir?
Zihin bildiğinde, buna bilgi deriz. Kalp bildiği zaman, buna sevgi deriz. Varlık bildiğinde ise biz buna meditasyon deriz. (Osho)
Kendi Dengeli Misyon Cümleni Yaratmak İçin Bir Uygulama
Altta her mizacın temel değerleri / sıfatları ile ilgili bir seçki var. Sende kendi mizacın için üçgeni tamamlayan farklı cümleler üretebilirsin. Örneğin bir Sitemkar Verici için; Hizmet (2), Ustalık (5), Bağımsızlık (8) kelimelerini alıyorum. «Bağımsız ilkesi etrafında ustalığını konuşturarak hizmet etmek» cümlesi çıkıveriyor ve bu da bana «Danışmanlık» mesleğini anımsatıyor. Yine aynı tip için «Aile», «Keşif & Mucitlik & Yaratıcılık» ve «Büyük Yüreklilik» kelimelerini alıyorum. «Yardıma muhtaç ailelere destek için kitle fonlamaya dayalı bir sosyal girişime liderlik etmek» cümlesi dökülüveriyor.
Yaratıcılığınızın sonu yok. Yalnızca şuna dikkat edin. Kurduğunuz cümle zihni, kalbi ve eylemi bütünlesin…
Sevgiyle.
...
Enneagram 1: Mükemmeliyetçi
Doğruluk
Yetkinlik
Adalet
Ahlak
Sorumluluk
Reformculuk
Öz disiplin & İrade
Görev bilinci & Misyon odaklılık
İstikrar
İlkelilik & İdealizm
Enneagram 2: Sitemkar Verici
Hizmet
Yakınlık
Sevgi
Merhamet
Samimiyet
Empati
Aile
Dostluk
Duyarlılık
Özveri
Enneagram 3: Rekabetçi Başaran
İlerleme
Verimlilik
Yetkinlik
Başarı
Rekabet
Sürekli öğrenme
Çalışkanlık & tempo
Liderlik
Prestij & itibar
Girişimcilik
Enneagram 4: Bireysel Trajiromantik
Yaratıcılık
Orijinallik
Estetik
Hayal gücü
Derinlik
Aşk
İlham
Kendini ifade etmek
Kendini anlamak
Duygusal bağlantı
Enneagram 5: Gözlemci Uzman
Öğrenme
Derin anlayış & problem çözme
Entelektüel meydan okuma
Sistematik düşünme
Ustalık
Keşif & mucitlik & yaratıcılık
Bilgelik
Tarafsızlık
Bağımsızlık
Verimlilik
Enneagram 6: Sadık Şüpheci
Sağlıklı sorgulama / risk odaklılık
Görev duygusu
Güvenlik
Aidiyet
Dikkat
İşbirliği
Bağlılık
Dürüstlük
Zeka
Sebat
Enneagram 7: Hevesli Hayalci
Heyecan & macera
Özgürlük
Spontanelik
Çok yönlülük
Sosyallik
Olumlu bakış açısı
Girişimcilik
Neşe & enerji
Eşitlikçilik
Hayal gücü
Enneagram 8: Meydan Okuyan Kontrolcü
Meydan okuma
Pratik zeka & sonuç alma
Bağımsızlık
Adalet
Liderlik
Enerji
Büyük yüreklilik
Doyum & keyif
Kararlılık
Doğrudanlık
Enneagram 9: Uyumlu Barışçı
Kabul & adaptasyon
Anlayış
Arabuluculuk
Diplomasi
Sakinlik
Duygusal esenlik
Bencil olmama
Birlik
Cömertlik
Alıcılık
Comments